سانتریفیوژ آزمایشگاهی جزء تجهیزات بسیار پرکاربرد آزمایشگاهی محسوب می شود. کاری که این دستگاه انجام می دهد این است که اجزای مخلوط مایع را از یکدیگر تفکیک می کند. بیشترین کاربرد آن تفکیک کردن اجزای خون در آزمایشگاه است و بدین منظور، محلول را درون ظرف با سرعت بالایی می چرخاند. از آنجایی که اجزای خون، چگالی های مختلفی دارند، از یکدیگر جدا می شوند.
جداسازی اجزای خون از یکدیگر توسط سانتریفیوز با اهداف زیر صورت می گیرد:
به منظور جدا کردن پلاسما، خون را به مدت 15 دقیقه سانتریفیوژ می کنند. به این ترتیب بر روی خون، پلاسمای شفاف که فاقد پلاکت است تشکیل می شود.
ابتدا نمونه خون یا ادرار و ... را در آزمایشگاه، داخل لوله سانتریفیوژ قرار می دهند. سپس دستگاه شروع به چرخش کرده و باعث حرکت نمونه به سمت بیرون می شود. این چرخش تا زمانی ادامه پیدا می کند که نمونه به شکل افقی قرار گیرد. به هنگام چرخش، نیروی گریز از مرکز، محلول را در جهت مخالف مرکز سانتریفیوژ حرکت می دهد. به این ترتیب ذرات درشت تر، کم کم از محلول خون جدا می شوند. در نهایت با خاموش شدن دستگاه، ذراتی که درشت تر هستند، به شکل جدا شده از خون باقی می مانند.
لوله های نمونه زمانی که درون سانتریفیوژ قرار می گیرند، شتاب شعالی حاصل از چرخش، باعث می شود که ذرات با چگالی بیشتر در قسمت پایینی لوله ته نشین شوند. در قسمت های بالاتر هم مواد با چگالی کمتر قرار می گیرند. با این کار سانتریفیوژ باعث می شود انواع آلودگی ها هم از بدنه خون جدا شوند.
اجزای تشکیل دهنده سانتریفیوژ آزمایشگاهی عبارتند از: موتور الکتریکی، روتور، شافت، تایمر، در قفل دار، سرتو، کلید روشن، خاموش – کنترل کننده سرعت و دما
به هنگام خرید این دستگاه باید ابتدا هدف خود را مشخص کنید و سپس متناسب با هدف خود یکی از انواع مدل های سانتریفیوژ آزمایشگاهی را انتخاب کنید. چرا که هر نوع سانتریفیوژ کاربرد خاصی دارد. انواع مدل های سانتریفیوژ عبارتند از:
این دستگه که با نام سانتریفیوژ رومیزی نیز شناخته می شود، یک دستگاه مناسب و ایده آل برای انجام اقدامات پزشکی در آزمایشگاه ها و کلینیک ها است. ظرفیت این دستگاه در حدود 12 الی 15 میلی لیتر است و چرخش آن با سرعت 5000 دور در دقیقه انجام می شود. دارای سیستم کنترل ریزپردازنده است و قادر است محلول ها و نمونه های آزمایشی را به بهترین وجه جداسازی کند.
این دستگاه که با نام سانتریفیوژ بالینی نیز شناخته می شود، سرعت چرخش نستباً پایینی دارد و در آزمایشگاه برای جداسازی محلول هایی استفاده می شود که نیاز به سرعت بالا برای تفکیک اجزای آن نیست.
میکرو سانتریفیوژ این قابلیت را دارد که تعداد زیادی لوله آزمایشگاهی را در خود جای دهد. یعنی می توان تا حدود 96 عدد لوله نمونه را درون این دستگاه قرار داد. بنابراین مناسب آزمایشگاه هایی است که تعداد نمونه های زیادی دارند. میکرو سانتریفیوژ در مدل های زیر وجو دارد:
از این دستگاه برای نمونه محلول هایی استفاده می شود که نیاز است برای جداسازی آنها از میکروسکوپ استفاده شود.
به منظور جدا کردن پلاسما یا همان هماتوکریت خون، از این دستگاه استفاده می شود.
اگر نیاز باشد که نمونه سانتریفیوژ شده، دوباره مخلوط شده و مجدداً سانتریفیوز شود، از این دستگاه استفاده می شود.
هر دوی این دستگاه ها، در دسته سانتریفیوژهای آزمایشگاهی سنگین قرار دارند.
دستگاه به هنگام کار کردن، دچار افزایش دما می شود. این افزایش دما می تواند منجر به این شود که مقداری از محلول مورد نظر بخار شود. سانتریفیوژ یخچالدار مانع از ایجاد گرمای بیش از حد شده و به نوعی باعث ثابت ماندن دما می شود. به این ترتیب نمونه هایی که نسبت به افزایش دما حساس هستند را داخل این دستگاه قرار می دهند.
درون این سانتریفیوژ یک موتور الکتریکی تعبیه شده است که باعث به چرخش درآمدن سانتریفیوژ می شود. همچنین دارای لوله هایی است که نمونه درون آنها ریخته می شوند و جایگاه آنها در بخش روتور سانتریفیوژ است. جنس روتورها نیز ممکن است از پلاستیک، استیل یا باشد. همچنین دارای یک سرعت سنج است که تعداد دورها را مشخص می کند. ترمز نیز وظیفه تغییر جهت دادن چرخش را به عهده دارد. از دیگر اجزای سانتریفیوژ یخچالدار می توان به زمان سنج، کلید روشن و خاموش، شافت و ... اشاره کرد.
این نوع سانتریفیوز در دو نوع دور بالا و دورپایین وجود دارد که از نوع دور بالا برای جداسازی میکروارگانیسم ها و از نوع دور پایین آن برای جداسازی بخش های مختلف خون مثل گلبول ها و پلاکت ها استفاده می شود.
این نوع سانتریفیوز در دو نوع زاویه ثابت و زاویه افقی وجود دارد. جای لوله نمونه آنها متحرک است. از آنجایی که این دستگاه در حین کار گرمای زیادی ایجاد می کند، بنابراین برای نمونه های حساس به دمای بالا از آنها استفاده نمی شود.
این دستگاه به منظور اندازه گرفتن الکترولیت ها و جداسازی بخش های سلولی کاربرد دارد. این دستگاه می تواند سرعتی تا 200000 rpm داشته باشد و به این ترتیب در دسته سانتریفیوژ آزمایشگاهی سرعت بالا قرار می گیرد.
در هر آزمایشگاهی، بر اساس نیاز، از دستگاه خاصی از نظر دما و تعداد دور استفاده می شود. سرعت یا همان تعداد دور یک فاکتور مهم به هنگام خرید است و به صورت مستقیم بر قیمت دستگاه تأثیر می گذارد. این سرعت با RPM مشخص می شود. برای نمونه های معمولی تر از دستگاه های سانتریفیوژ با دور 4000 استفاده می شود. دورهای 16000 هم در آزمایش های آسیب شناسی کاربرد دارد.
به منظور خرید سانتریفیوژ آزمایشگاهی می توانید به سایت لاب تجهیز labtajhiz.com مراجعه کرده و انواع انواع دستگاه های سانتریفیوژ با قیمت های مناسب را مشاهده کرده و اگر دستگاه مورد نظر خود را پیدا کردید، آن را سفارش دهید.
